Praca fizyczna na wolnym powietrzu jest wyczerpująca niezależnie od pory roku, ale w okresie zimowym w chłodnym klimacie jest szczególnie trudna. By stała się wykonalna pracodawca musi wesprzeć pracowników posiłkami uzupełniającymi straty energetyczne, które ponieśli. Najodpowiedniejsze są tzw. posiłki profilaktyczne. Posiłek profilaktyczny przysługuje określonym pracownikom na mocy prawa – warunki stawiane pracodawcom określa i precyzuje kodeks pracy.

Prawo pracowników

Ważne jest by pracownicy fizyczni wiedzieli kiedy posiłki profilaktyczne im przysługują i że są darmowe. Dotyczy to między innymi pracowników budowlanych lub zatrudnionych w halach fabrycznych, w których ze względu na specyfikę produkcji panuje obniżona temperatura. Takowe posiłki należą się też pracownikom czasowym poddawanym dodatkowo presji ze względu na wykonywane zajęcie, np. przy usuwaniu skutków zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych. Ponadto również górnicy lub inni zatrudnieni, których środowisko pracy znajduje się pod ziemią, a więc wykonujący swoje zajęcia w ekstremalnym stresie, powinni otrzymywać posiłki dodające energii.
Posiłki profilaktyczne różnią się kalorycznością ze względu na płeć, a ich skład ma odpowiadać szczegółowym wytycznym co do rozkładu makroskładników. W modelowym posiłku przeważają węglowodany, jako że uzupełniają poniesiony wydatek energetyczny i mobilizują do dalszej pracy. Cukry złożone powinny stanowić ponad połowę posiłku, reszta to tłuszcze i białka.

Gdzie taki posiłek należy spożywać?

Nie mniej istotne są tez warunki, w których spożywa się posiłek. Zatrudnionym należy umożliwić spożycie go w specjalnie dostosowanym do tego celu pomieszczeniu. Niedopuszczalne jest wymuszenie na robotnikach jedzenia w biegu, na szybko.

Posiłki profilaktyczne są więc przeznaczone dla osób wykonujących odpowiedzialne i często ekstremalnie niebezpieczne zadania. Zaniedbania pracodawców w tej dziedzinie są karygodne i niezgodne z kodeksem pracy, bo mogą narazić na poważne ryzyko pracujących dla nich ludzi. Stres w takich sytuacjach powinien być minimalizowany.